Хѳѳрхэhѳѳ гараhан оюун бэлигтэн, эрдэмтэд

Урда унгэрhэн уhан хараа бишэн жэлэй хушэр хундэ байбашье, манай Хѳѳрхэ нютагтаа урэжэлтэй жэл байба. Хэжэнгын эхин хадаал хадань багаханууд, горход, нуга, тохойнуудынь, сѳѳрэм нуур, намагуудынь – ажамидаралай амисхаал юм. Хэзээ, ямар бурханай заяаhан иимэ hайхан бэлигтэй, хэшэгтэй хубуудтэй, усын уедэ таhаршагуй угhаа угта дамжадаг хуби заяатай зон гээшэб?

Аяар тэрэ уни сагта эрдэм олоhон Хѳѳрхын хубууд: Сэдэбэй Сыбаан, Галзуудай Заяата Галан хоёр, Доржын Хэшэгтэ гэгшэд анхан сагта Шэтын, Петровско-Заводой гимназинуудые дуургэhэн намтартай.

Совет засагай уедэ урган гараhан бэлигтэ артистнар: Рабсалов Сундуп Рабсалович – Буряадай арадай артист; Генинов Чойжинима Генинович – РСФСР-эй арадай артист; Гуруев Чингис Цыренович – Буряад Республикын габьяата артист; Дамбиев Виктор Дамдинович – Буряадай габьяата артист; Номтоев Цокто Номтоевич – Социалис Ажалай Герой, багша, Буряадай арадай уран зохёолшо; Туденов Гунга Очирович – хэлэ, бэшэгэй эрдэмэй кандидат; Баяртуев Дугаржап Гергеевич – СССР-эй эрдэм hуралсалай отличник; Доржогутабай Дансаран Шагдарович – поэт, СССР-эй кинематографиин отличник, Буряадай соёлой габьяата худэлмэрилэгшэ; Баяртуев Бато Дугаржапович – хэлэ, бэшэгэй эрдэмэй кандидат; Гунзынов Даша-Жамсо Цыренович – уран зохёолшо; Гунзынов Владимир Цыренович – Буряадай соёлой габьяата худэлмэрилэгшэ болоно.

Унгэрэгшэ жэлдэ нютагтамнай, ундэр нэрэ солотой хубууд баhал нэмэбэл даа; Цыбжитов Цыден Хутанович, биологиин эрдэмэй доктор; Гунгаров Виктор Шагдарович, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй кандидат, тэрэ монгол hайхан орондо буряад хэлэн дээрэ диссертацияа амжалтайгаар хамгаалжа, «Дид-Доктор» гэhэн нэрэ зэргэтэй нютагаа бусаба гэжэ баяртай мэдээсэл дуулдаа hэн. Гунзынов Галан Дамбиевич, медицинын эрдэмэй кандидат.

Энэ эрдэмтэ хубууднай нютагаймнай зоной омогорхол, найдал, нэрэ хундэ болоно. Орон доторхи арад зоной ажаhуудалай тогтонги бэшэ уедэ таанад, эрдэмтэд, гэдэргээ эрьежэ, нютагайнгаа ургэмжѳѳр туйлаhан нэрэ зэргэмнай гэжэ нютагаархинаа ури хуугэдэйнь саашанхи харгы замдань дунгэлсэхэ бэзэт гэжэ найданабди.

Хэр угhаа Хѳѳрхын зон урагшаа hанаатай, хубууд уринэрѳѳр унэр баян, тубхинэнхэй байдалтай, ядамаргуй hуудаг юм. Мунѳѳшье тэрэл хэбээрээ. Ямаршье хатуу жэлдэ ган гасуури дайралдажа, хохидол ядаралда ородоггуй, буруунь булшантай, адууниинь арьбантай хухэ ногоондо хульбэрэн тангаршаан, Улаан-Хадынгаа боорёор зэлэ татан, таража бэлшэдэг гээшэ. Анхай сагhаа эхэ эсыгымнай арьбадхаhан сагаан зѳѳри, табан хушуута мал, тулгажа гээшэ ааб даа.

Мэхээртын дабаанhаа эхитэй Хэжэнгын эхин тээ Маарагтын эмтэ домто аршаанhаа хуртэжэ, хото, зурхэнэй убшэнhѳѳ, Хужарта нуурайнь шабар, уhан хэрхэ яhанай убшэнhѳѳ эдэгээдэг иимэ hайхан домто аршаангуудтай нютаг юумэл.

Хѳѳрхэ нютагhаа бэлигтэй хубууд, басагадай урган гарахань ямаршье уе сагта дамжаггуйл.
Хундэтэ эрдэмтэ хубуудтээ уреэл хэлэе:
Яларан байгаа эрдэмэй орьёлдо
Ябаhан замдаа тогтонгуй дабшаhан,
Хусэн тугэс, бэлиг дундаа
Хурэхэтнэй болтогой энэл зандаа,
Эдэбхи зоригтнай эршэ нэмэн,
Эртын нарандал элшэ тугэс,
Бурьялан хододоо байхань болтогой!

От имени земляков Куоркинцев Р. Дашиева
Опубликовано в газете «Буряад Унэн» от 17 апреля 1993 г.